به نظر می رسد آنچه رخ داد، هر چند غیرمستقیم، گواه آن است که روابط دو کشور به سطح یک مشارکت استراتژیک جدی رسیده است.
این رسانه نوشت: امسال تماس های روسیه و ایران از جمله در بالاترین سطح بسیار زیاد بوده است. از این رو، در ۲۹ ژوئن در حاشیه اجلاس سران خزر در ترکمنستان، دیدار روسای جمهور روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی برگزار شد. کمتر از یک ماه بعد، آنها دوباره مذاکرات مفصلی را در تهران انجام دادند، جایی که رهبر روسیه برای شرکت در اجلاس سران در قالب آستانه وارد شد، که بسیار فراتر از بحث در مورد مشکل سوریه بود.
در ۱۷ ژوئن امسال، ایروان پروتکل توافقنامه اتحدیه اقتصادی اوراسیا( EAEU) و ایران را که در تهران امضا شد، تصویب کرد. سه هفته قبل از این تصمیم، نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در نشست شورای عالی اقتصادی اوراسیا اظهار داشت که لازم است نگاهی گسترده تر به پروژه ادغام داشته باشیم و اهداف بلندپروازانه ای برای خود تعیین کنیم.
ارمنستان حدود ۱۵ درصد از کل تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا را به خود اختصاص داده است و بیش از یک چهارم کل واردات اتحادیه اروپا از ایران از ارمنستان انجام می شود. بنابراین، طرف ارمنی شریک ارزشمندی برای ایران است که هم محصولات غذایی و صنعتی و هم فرآورده های نفتی و گازی را به این کشور عرضه می کند. این روابط خاص در سهم ایران از گردش تجاری ارمنستان که تقریباً ۹ درصد است نیز منعکس می شود.
همکاری در قالب ایران – ارمنستان – اوراسیا در ابتدا مورد حملات شدید غرب و بالاتر از همه از طرف آنگلوساکسون قرار گرفت. نکته قابل توجه این است که هیستری انگلیسی ها پیرامون پرونده پوچ اسکریپال با اقدامات آشکارا خصمانه لندن علیه تهران همزمان شده است. حتی برخی از کارشناسان طرفدار آمریکا اظهار داشتند که روابط نزدیک با همسایگان در سواحل شمالی و جنوبی دریای خزر گناه ارمنستان است که بدون عواقب باقی نخواهد ماند.
براساس نتایج سال گذشته، گردش مالی بین روسیه و ایران ۸۱ درصد و در ماه های اول سال جاری ۳۱ درصد افزایش یافته است. مسکو و تهران بر این باورند که روابط دو کشور در واقع ماهیتی عمیق و استراتژیک دارد. رهبران آنها در تماس دائمی در مورد مسائل تعامل سیاسی، مسائل امنیتی، و کار در مناطق ملتهب مانند سوریه هستند.
اهمیت روابط ایران و ارمنستان در توسعه اوراسیا
همه موارد فوق نشان می دهد که سیاست تهران به طور فزاینده ای بر تعامل با پکن (سازمان همکاری شانگهای) و مسکو (اتحادیه اقتصادی اوراسیا) متمرکز شده است. ایران سال‌هاست که تحت تحریم‌های غرب بوده که توسط شرکت‌های بزرگ آسیایی نیز حمایت می‌شوند.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا، روزنامه «ریتم اوراسیا» می نویسد این هدف اصلی تهران در همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)، پیوستن به این بازار بزرگ برای تقویت اقتصاد خود است که این امر در واقع امکان گسترش مرزهای این اتحادیه را تا منطقه خلیج فارس فراهم می کند و فرصت های جدیدی را برای همه اعضای اتحادیه به ارمغان می آورد.
مدت قرارداد تجارت آزاد بین اوراسیا و ایران تا ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵ یعنی به مدت سه سال یا تا زمان لازم الاجرا شدن توافقنامه تجارت آزاد با ایران، اگر زودتر باشد، تمدید خواهد شد. طرفین همچنین در مورد لیست کالاهایی که متعاقباً در رژیم معاف از گمرک معامله خواهند شد، گفت وگو کردند انها همچنین موافقت کردند که آماده سازی یک توافق دائمی را به سرانجام برسانند.
حجم مبادلات تجاری خود ارمنستان با ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۵۰۲.۸ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ۲۵.۲ درصد افزایش داشته است. در واقع، نرخ رشد گردش تجاری بسیار بالاتر می بود. به دلیل مشکلات حمل و نقل کالا در پاییز سال گذشته، گردش مالی دو کشور بسیار متضرر شد.
وهان کروبیان، وزیر اقتصاد ارمنستان در این مورد گفت: بخشی از جاده گوریس – کاپان از کنترل ما خارج شده بود، بنابراین گردش مالی تجاری با مشکلات جدی مواجه شد.
بر اساس این گزارش حجم مبادلات تجاری اوراسیا با ایران در سال ۲۰۲۱میلادی افزون بر پنج میلیارد و ۳۷ میلیون دلار بوده که نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش ۷۳.۵ درصدی داشته است. در همان زمان، صادرات اتحادیه اوراسیا به ایران ۲.۱ برابر و واردات از این کشور ۲۸.۸ درصد رشد کرد.
به گفته نیکیتا اسمگین، کارشناس ایرانی روسی، همکاری تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا هنوز به عنوان مسیری به نظر نمی رسد که بتواند به طور اساسی همسویی های اقتصادی را برای شرکت کنندگان تغییر دهد. با این حال، اهمیت آن را نیز نباید دست کم گرفت. برای تهران، اوراسیا می تواند به شریک قابل اعتمادی با روابط تجاری باثبات تبدیل شود، برای روسیه، ایران فرصتی برای فروش کالاهای صنعتی فراهم می کند. این امر به ویژه با توجه به اینکه هیدروکربن ها اساس صادرات روسیه باقی مانده اند بسیار مهم است.
از دید ناظران دور نماند که پیش از آغاز نشست در عشق آباد، رئیسان جمهور دو کشور همدیگر را در آغوش گرفتند. نشان دادن علنی چنین رفتار دوستانه ای، شاید برای اولین بار در تاریخ دو کشور، برای ایرانیان که خویشتن داری تشریفاتی خاصی از خود نشان می دهند، غیرعادی بود.
به عقیده وی، کشورهای اوراسیا باید خود را با شرایط خارجی و داخلی به سرعت در حال تغییر وفق دهند و با در نظر گرفتن عوامل فوق، افق های توسعه اتحادیه پس از سال ۲۰۲۵ را ترسیم کنند. به گفته رئیس دولت ارمنستان، «تجربه عملکرد توافق موقت با تهران به وضوح جذابیت بازار ایران و چشم‌انداز تعمیق بیشتر همکاری‌ها را نشان می‌دهد. ما همچنین می خواهیم مذاکراتی را برای یک معاهده بین اتحادیه و اندونزی آغاز کنیم.»
